Rhiannon (Kelt Mitolojisi)
Yazı: Özhan Öztürk
Rhiannon Kelt Mitolojisinde Galler Ortaçağ yazması Mabinogion’a göre Hyfaidd Hen’in kızı, Dyfed kralı Pwyll’in eşi (Sonradan Manawydan ile evlendi) ve Pryderi’nin annesi olarak bahsi geçmektedir. Rhiannon kelimesinin Galce Büyük kraliçe anlamına gelen Rigantona kelimesiyle ilişkili olduğu ve kadının at tanrıça Epona’nın bir varyasyonu olduğu sanılmaktadır.
Rhiannon ile Pwyll
Mabinogion’un ilk bölümünde Arberth tepesinde bir mucizeye şahit olmayı bekleyen Pwyll’in güneş ışığında parıldayan beyaz bir ata binen güzel bir kızı görüp, yakalamak için peşine düşmesiyle başlamaktadır. Genç adam ne kadar hızlı giderse gitsin kadını yakalamayı başaramamış, ertesi gün de aynı olaylar tekrarlanınca 3. Gün hızla uzaklaşan kadınına ardından “Hanımım Tanrı aşkına beni bekleyin” diye bağırmıştır. Kız adama “memnuniyetle bekleyeceğini, daha önceden sorsaydı atının boşuna yorulmayacağını” bildirmiştir. Adının Rhiannon olduğunu söyleyen kız Pwyll’e âşık olmuş ve babası Hyfaidd Hen’in seçtiği kişi yerine kendi seçtiğiyle evlenmeye karar verince çift ertesi yıl evlenmiştir. Düğün günü törene bir yabancı gelerek Pwyll’den kendisine bir iyilik yapmasını istemiştir. Gerçekte kıza babasının bulduğu diğer damat adayı Gwawl olan adamın ne isteyeceğini bilmeyen Pwyll safça yabancının dileğini safça kabul etmiştir. Bunun üzerine kimliğini açıklayan adam Rhiannon’un kendisiyle evlenmesini isteyince kız adama evlilik kararını bir yıl sonra düzenlenecek bir ziyafette vereceğini söylemiştir.
Bir yıl sonra Pwyll’in adamları bostanda saklanırken kendisi eski püskü kıyafetlerle dilenci kılığına girmiş ve Gwawl’ın yanına giderek çantasını meyve ile doldurtmak istediğini bildirmiştir. Gwawl istediği kabul edince Pwyll adama çantanın içine soylu bir kişi girmedikçe asla dolmayacağını bildirmiştir. Gwawl çantanın içine girince Pwyll iple ağzını bağlayarak adamı esir almış ve ancak intikam almamaya ve kızın peşini bırakmaya söz verdikten sonra serbest bırakmıştır. Bu olaydan sonra Pwyll ile Rhiannon evlenmiş, çiftin Pryderi adlı bir oğulları olmuştur.
Rhiannon’un hizmetçileri kadına komplo kurarak kadının hayvan kanı dökerek kendi oğlunu öldürmekle suçlanmasına sebep olmuşlardır. Yalan habere inanan Pwyll kadını 7 yıl boyunca her gün Arberth surlarının dışında bir atın sırtında oturarak beklemeye mahkûm etmiştir. Bununla birlikte çocuk ölmemiş kral Teyrnon tarafından ahırların dışında bulunmuş, kralın öz oğlu gibi büyütülmüştür. Pryderi delikanlılık çağına geldiğinde kral ve eşi çocuğa gerçek kimliğini açıklamış, o da Pwyll ile Rhiannon’un yanına dönmüştür.
Mabinogion’un ikinci bölümünde Branwen destanında Rhiannon kızın ağabeyi Manawydan’ın karısı olarak yer almaktadır. Öyküde ayrıca Harlech’te çok güzel öten 3 kuşta Rhiannon’un öten kuşları olarak tanımlanmaktadır.
Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016